Black Sheep Can Fly

Inleiding

Black Sheep Can Fly is een collectief bestaande uit Saman Amini, Nima Mohaghegh, Christine de Jager en Marijn Vegter. Het collectief vertelt verhalen via theater, film en muziek. Met de verhalen die Black Sheep Can Fly vertelt, wil het strijden tegen ongelijkheid, verharding en polarisatie zonder te moraliseren of de ander te veroordelen. Het collectief beoogt met deze verhalen een nieuwe kijk te bieden op migratie, integratie, (vrouwen)discriminatie, armoede, misbruik en depressie. Black Sheep Can Fly wil mensen handvatten bieden voor de omgang met urgente en relevante vraagstukken. Dit doet het collectief door op podia en locaties in de hele stad aanwezig te zijn om zo allerlei mensen met elkaar en hun verhalen in aanraking te laten komen.

In de periode 2025-2028 maakt Black Sheep Can Fly zes nieuwe podiumproducties. Ook wordt aan twee films gewerkt, met als titel Onvoorwaardelijk en Aicha. De podiumproducties betreffen de theatrale concerten Onaantastbaar en Theatraal Concert II, in coproductie met Paradiso Melkweg Productiehuis, die naast de theaters ook in de popzalen spelen. Daarnaast realiseert Black Sheep Can Fly de muziektheaterproducties Mevrouw Harouni, in een coproductie met Orkater, en Saman Amini’s Integratieplan, deel II en III. Tenslotte produceert het collectief de theaterproductie A Seat At The Table II / vrouwen. 

Voor de projecten werkt Black Sheep Can Fly nauw samen met Senf Theaterpartners, De Kleine Komedie en DeLaMar Theater. Bij de projecten betrokken makers zijn onder meer Geert Lageveen, Selin Akkulak, Jeek ten Velden, Colin Huijser, Jip Vuik, Dieuweke van Reij, Stefan Dijkman en Martin Verheesen. Ten slotte biedt Black Sheep Can Fly ruimte voor nieuwe talenten en hun begeleiding. 

Black Sheep Can Fly ontving een tweejarige subsidie 2022-2023 uit de regeling Ontwikkeling van € 100.000 per jaar (toekenningsbedrag 2021) en een eenjarige subsidie 2024 uit de regeling Ontwikkeling voor € 94.262 per jaar (toekenningsbedrag 2024). 

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 150.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed. 

De commissie vindt dat uit het plan een heldere, specifieke artistieke signatuur spreekt, die vooral gelegen is in de wijze waarop Black Sheep Can Fly als multidisciplinair collectief verhalen brengt van gemarginaliseerde groepen in de samenleving. Maker Saman Amini biedt met zijn onderscheidende vertelwijze een nieuw perspectief op belangrijke maatschappelijke thema’s als migratie, armoede en depressie. Deze artistieke eigenheid ziet de commissie terug in de vijf duidelijke artistieke uitgangspunten die Black Sheep Can Fly hanteert bij de totstandkoming van de activiteiten: alles is persoonlijk; het verhaal is de bron; de tekst is de basis; de vormgeving versterkt het verhaal; en muziek is het cement. 

De commissie vindt dat de artistieke signatuur overtuigend wordt vertaald in passende en aansprekende activiteiten voor de komende periode, die qua thematiek en vorm aansluiten bij deze artistieke signatuur. Zo is Onaantastbaar een theatraal concert over depressie, verslaving en wanhoop. De commissie is positief over de wijze waarop muziek en beeldtaal in deze productie worden ingezet ter ondersteuning van het verhaal. Zij vindt het verrijkend en tot de verbeelding spreken dat het vrouwelijk perspectief in een aantal voorstellingen een centrale rol krijgt, zoals in de muziektheatervoorstelling Mevrouw Harouni en A Seat At The Table II.

Black Sheep Can Fly reflecteert helder op de artistieke ontwikkeling in afgelopen periode, waarin de theatrale vorm van Amini, een vorm van muziektheater, losjes gebaseerd op cabaret en stand-up comedy, is ontwikkeld. De commissie vindt het plan voor de komende periode hier overtuigend op voortbouwen. De commissie vindt dat Black Sheep Can Fly daarbij een sterke en heel eigen methodiek ontwikkeld heeft om de signatuur verder te ontwikkelen. Deze voorziet in tussentijdse onderbrekingen van het maakproces om tijd te nemen voor contemplatie en herijking. De commissie vindt dat een goede manier om de artistieke ontwikkeling van het werk te optimaliseren. Daarnaast gaat Black Sheep Can Fly de komende periode naast theaterproducties ook film- en muziekproducties produceren, waar performer Saman Amini en filmmaker Nima Mohaghegh in voorgaande periode al succesvolle samenwerkingen in hebben gerealiseerd en daar in komende periode weer hun focus op willen leggen. De commissie vindt deze mix van vormen passen bij de artistieke eigenheid en de artistieke ontwikkeling van Black Sheep Can Fly. 

De commissie vindt Black Sheep Can Fly van grote artistieke betekenis voor het publiek en voor de stad. Het is de commissie duidelijk wat Black Sheep Can Fly bij het beoogd publiek teweeg wil brengen. Black Sheep Can Fly wil met zijn voorstellingen verbinding creëren door het publiek te laten inzien dat we meer gemeen hebben dan we verschillen. Uit het plan vindt de commissie een sterke intrinsieke motivatie naar voren komen om met deze blik het publiek tegemoet te treden. De commissie vindt dat Black Sheep Can Fly artistieke betekenis voor het publiek heeft in de wijze waarop belangwekkende, urgente en gevoelige thematiek over het voetlicht wordt gebracht in toegankelijke vormen als theatrale concerten, cabaret, muziektheater en film. De commissie vindt het sterk dat daarbij een ‘sequel formule’ uit de filmwereld wordt gebruikt. Het refereren aan succesvolle eerdere producties, zoals Saman Amini's Integratieplan II en III roept herkenbaarheid bij het publiek op. 

De commissie vindt ook dat Black Sheep Can Fly impact heeft in de stad. Zij vindt het overtuigend hoe Black Sheep Can Fly via zijn producties een rol wil spelen in het maatschappelijk debat over grootstedelijke thema’s zoals gentrificatie en discriminatie. Daarbij zijn de verhalen van bewoners van de stad een artistieke inspiratiebron. Ook vindt de commissie de artistieke samenwerkingen met partijen zoals Orkater en Paradiso Melkweg Productiehuis belangwekkend en passend bij het plan.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende. 

De commissie vindt dat er een bij de organisatie passende visie op het bereik in de stad is geformuleerd in het plan. De doelgroepen die Black Sheep Can Fly onderscheidt op basis van het Culturele Doelgroepenmodel zijn de culturele en maatschappelijke alleseter (25-35 jaar) en de weelderige cultuurminnaar (45+ jaar). De commissie vindt de keuze voor beide doelgroepen passend bij het publiek dat Black Sheep Can Fly al bereikt. De commissie vindt dat hiermee vooral het al bestaande publiek wordt aangesproken, terwijl de potentie om zich te richten op nieuw publiek, zoals doelgroepen die geïnteresseerd zijn in de specifieke thematiek van de producties, nu weinig wordt benut. Ook geeft Black Sheep Can Fly aan dat ze zich ook wil richten op een jongere, meer diverse doelgroep.   

De commissie vindt de aanpak voor het bereiken van het bestaande publiek dat het collectief wil behouden vertrouwenwekkend. Naast de inzet van pers en TV, wordt de always-on strategie ingezet, waarbij de inhoud van de voorstellingen leidend is voor online marketinguitingen, waarbij bijvoorbeeld video’s met persoonlijke verhalen van de cast worden getoond. Dit vindt de commissie een originele en tegelijk professionele aanpak om de merkidentiteit te versterken en tegelijkertijd de inhoud van de voorstellingen goed over te brengen. Black Sheep Can Fly werkt voor de marketing samen met passende partijen zoals marketingbureau Maak Amsterdam, Senf Theaterpartners en DeLaMar Theater en De Kleine Komedie. Deze partners dragen mede zorg voor de verkoop van voorstellingen. De commissie vindt de beoogde groei in publieksbereik daarmee haalbaar. Ze vindt die publieksgroei bovendien passend bij de aard en omvang in activiteiten en tevens in lijn met de groei van het publiek in afgelopen periode. Daarnaast zal het spelen in concertzalen naast de theaterzaal volgens de commissie ook positief bij kunnen dragen aan de vergroting en verbreding van het publieksbereik.  

De aanpak voor het bereiken van het beoogde nieuwe publiek, met name de jonge en cultureel diverse doelgroep, vindt de commissie minder overtuigend uitgewerkt. Black Sheep Can Fly wil ambassadeurs met een migratieachtergrond inzetten om mensen die niet veel naar theater gaan te enthousiasmeren. Black Sheep Can Fly geeft aan hier goede ervaringen mee te hebben opgedaan. Uit het plan blijkt echter niet hoe de ambassadeurs zijn geworven en ook krijgt de commissie weinig zicht op hoe de ambassadeurs te werk gaan in het bereiken van publiek; dit vindt ze nog weinig concreet.  

De commissie vindt dat Black Sheep Can Fly een redelijke bijdrage levert aan de spreiding van activiteiten en publiek in de stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost. Black Sheep Can Fly is gevestigd in Broedplaats De Sloot in Nieuw-West, maar het wordt de commissie uit het plan niet duidelijk hoe verbinding met de buurt en de bewoners wordt gezocht of welke activiteiten daar plaatsvinden. De commissie ziet daarmee nog geen overtuigend draagvlak in dat stadsdeel. Black Sheep Can Fly speelt wel voorstellingen in De Meervaart, zodat er wel overtuigend sprake is van publieksbereik in Nieuw-West. Black Sheep Can Fly gaat in de komende periode samenwerken met Paradiso Melkweg Productiehuis, dat ook in de Tolhuistuin en het Zonnehuis in Noord programmeert. Het plan maakt niet duidelijk of dat betekent dat Black Sheep Can Fly daar ook gaat spelen. Daarmee vindt de commissie de bijdrage aan spreiding in Noord niet overtuigend. Aanwijzingen dat het collectief actief is in Zuidoost, ziet de commissie niet terug in het plan.

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed. 

De commissie vindt de visie op diversiteit en inclusie overtuigend uit het plan naar voren komen. Black Sheep Can Fly geeft aan dat diversiteit en inclusie voor het collectief een vanzelfsprekendheid is en dat dit wat Black Sheep Can Fly betreft niet enkel gaat over etniciteit, maar ook over klasse, leeftijd en geslacht. De commissie ziet dat dit intersectioneel en inclusief denken verweven is in het hele plan en sterk verbonden met de artistieke signatuur van Black Sheep Can Fly en de migratieachtergrond van de oprichters. 

Black Sheep Can Fly reflecteert volgens de commissie duidelijk op de stappen die ten aanzien van diversiteit en inclusie in afgelopen periode zijn gezet. Black Sheep Can Fly droeg in afgelopen periode al sterk bij aan een divers aanbod, dankzij de inzet van een biculturele cast en door thematiek vanuit niet-westerse verhalen centraal te stellen. Ook het publiek dat afgelopen periode is bereikt is volgens Black Sheep Can Fly een dwarsdoorsnede van de samenleving, dat had de commissie graag meer onderbouwd gezien. De organisatie en het bestuur zijn divers in culturele achtergrond, leeftijd en sociaal-economische klasse. Sterk vindt de commissie dat diversiteit en inclusie onderdeel is van de jaarlijkse SWOT-analyse. Zo blijft diversiteit en inclusie goed geagendeerd. De commissie vindt dit tekenend voor de wijze waarop de organisatie dit onderwerp actief en intrinsiek uitdraagt. 

Voor de komende periode geeft Black Sheep Can Fly aan welke doelstellingen nog te behalen zijn. Wat betreft het publiek, gaat het dan met name om het diversifiëren op het vlak van gender, seksualiteit en toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Ten aanzien van het aanbod stelt Black Sheep Can Fly ten doel om onderbelichte verhalen te blijven vertellen. De commissie constateert dat Black Sheep Can Fly vooral door wil gaan op dezelfde voet als in afgelopen periode. De commissie vindt dit passend omdat deze koers zinvol en succesvol is geweest en omdat de organisatie op het gebied van diversiteit en inclusie volgens de commissie al een voortrekkersrol vervult.   

De commissie vindt dat er in het plan sprake is van een duidelijke en realistische aanpak ten aanzien van diversiteit en inclusie op gebied van aanbod, bereik en organisatie. In het aanbod voor de komende periode ziet zij relevante thematiek, zoals discriminatie en vooroordelen. Daarnaast werkt Black Sheep Can Fly met makers en een cast van biculturele achtergrond. Sterk vindt de commissie daarbij dat Black Sheep Can Fly verbinding in de maatschappij ten aanzien van het onderwerp aangaat, door bijvoorbeeld ook projecten in gevangenissen of voor politiemensen te presenteren, telkens gekoppeld aan nagesprekken.  

Ten aanzien van bereik gaat Black Sheep Can Fly onder meer gereduceerde tarieven hanteren voor mensen die minder hun weg naar theater vinden, al had de commissie voor het bereik van een cultureel divers publiek en op het vlak van gender en seksualiteit een concretere aanpak willen zien. Binnen de organisatie is diversiteit een organisch gegeven en stevig verankerd. Daarnaast geeft Black Sheep Can Fly aan via samenwerkingen meer inclusief te gaan werken, de commissie had daarbij meer willen weten over op welke partners de organisatie zich daarbij richt.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zeer goed. 

De commissie vindt dat er een sterke visie op de bedrijfsvoering is weergegeven in het plan. Ze ziet dat de keuzes die daarin worden gemaakt voortkomen uit de reflectie op de bedrijfsvoering in voorgaande periode. Het plan roept het beeld op van een kleine, hardwerkende kern van multitalenten die de taken onderling op een transparante manier verdelen, in vier gelijkwaardige afdelingen: Strategie & Film, Ontwikkeling & Podiumkunsten, Innovatie & Ondernemerschap en Bedrijfsvoering & Financiën, waarbij er ook een organische kruisbestuiving tussen functies plaatsvindt. De organisatie wil met meer personele ondersteuning gaan werken in komende periode en minder producties maken maar wel met meer output per productie in speelbeurten en publiek. De commissie vindt daarmee duidelijk hoe de organisatie omgaat met mensen en middelen.

Er wordt passend bij de meerstemmigheid die de organisatie in haar missie voorstaat gereflecteerd op de toepassing van de Governance Code Cultuur, waarbij helder is dat er gelijkwaardige samenwerking en beslissingsbevoegdheid in de directie is belegd. Ook wordt duidelijk weergegeven hoe de Fair Practice Code wordt toegepast. Black Sheep Can Fly hanteert de cao Toneel en Dans en betaalt in dat kader eerlijke salarissen. Op het gebied van sociale veiligheid zijn er volgens de commissie goede stappen gezet door de aanstelling van zowel een interne als een externe vertrouwenspersoon. De commissie stelt vast dat de risico’s goed in beeld zijn. De organisatie maakt jaarlijks een SWOT-analyse die risico’s inzichtelijk maakt. De organisatie zegt ervoor te zorgen dat ze veerkrachtig genoeg blijft om deze op te vangen. De commissie vindt daarbij realistisch dat niet vanzelfsprekend wordt gerekend op het succes van de productie A Seat at the Table als garantie voor de toekomst. De commissie vindt sterk dat met de hoge eigen inkomsten die met deze productie waren gemoeid een bestemmingsreserve is gecreëerd waarmee de ambities op gebied van talentontwikkeling kunnen worden verwezenlijkt. De commissie vindt dat er veel realisme spreekt uit hoe Black Sheep Can Fly eventuele risico’s aangaat.  

De commissie vindt het plan op organisatorisch vlak realistisch en uitvoerbaar. De commissie vindt sterk uit het plan naar voren komen dat de beoogde personele uitbreiding noodzakelijk is om het activiteitenniveau te kunnen realiseren en de werkdruk hanteerbaar te houden. De komende periode wordt aandacht besteed aan het ontwikkelproces van de activiteiten, met een demo met werkvoorstellingen en vervolgens een volledige productie en tournee, waarbij minder geproduceerd en duurzamer gespeeld wordt dan in de voorgaande periode. De commissie vindt dit de organisatorische haalbaarheid ten goede komen. De commissie vindt de werkwijze van de organisatie met een sterk kernteam, vier gelijkwaardige afdelingen, en een poule van terugkerende freelancers helder beschreven en vertrouwenwekkend. Daarnaast ziet zijn dat de organisatie kan bouwen op stevige coproducenten.  

De commissie vindt het plan ook in financieel opzicht realistisch en uitvoerbaar. De financiële huishouding is op orde. Afgaande op de balans en de vermogenspositie kan Black Sheep Can Fly financiële tegenslagen ondervangen. De begroting is realistisch en passend bij het plan en helder toegelicht, de baten en lasten zijn duidelijk herleidbaar tot de activiteiten. De hogere begroting ten opzichte van voorgaande periode is onder meer te verklaren door de wijziging naar het eerder beschreven ontwikkelproces, hetgeen ook kansen biedt om een productie langer door te spelen en te hernemen. De commissie ziet hier ook een mogelijk goed verdienmodel in. De verhouding tussen de activiteitenlasten en beheerslasten is goed toegelicht. De commissie vindt de financieringsmix realistisch met diverse inkomstenbronnen, als publieksinkomsten, publieke fondsen, private fondsen en inkomsten uit auteursrechten zodat risico’s worden gespreid. De commissie vindt daarnaast de gevraagde subsidie aan het AFK passend bij het voorgenomen activiteitenniveau in de stad. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Black Sheep Can Fly te honoreren met het gevraagde bedrag van € 150.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.